De veiligheidscoördinator

Sinds 2023 vragen we organisatoren van toertochten om een veiligheidscoördinator aan te stellen per toertocht. De veiligheidscoördinator is vooraf en tijdens de tocht het aanspreekpunt voor zaken rondom veiligheid. Hij/zij neemt de leiding in het inventariseren van gevaarlijke situaties en zorgt dat er een passende oplossing komt, zowel in de voorbereiding van de tocht als op de dag zelf. De veiligheidscoördinator wordt aangesteld door de vereniging en handelt dan ook namens de vereniging/organisator en is niet persoonlijk aansprakelijk. 

Risico-analyse

Als we het hebben over veiligheid, dan gaat het om de veiligheid van zowel deelnemers als de veiligheid van andere weggebruikers. Stuur bijvoorbeeld je deelnemers op een mooie Hemelvaartsdag niet over smalle toeristische paadjes in het bos of langs plaatsen waar zich veel voetgangers bevinden, zoals wandelgebieden, toeristische evenementen en dorpsmarkten. Om alle risico's goed in kaart te brengen, adviseren we om een goede risico-inventarisatie te doen. Denk hierbij aan de volgende punten:

Vooraf

• Om gevaarlijke situaties en aansprakelijkheidskwesties te voorkomen, denk je vooraf na over mogelijke onveilige situaties tijdens je toertocht. Dit is een taak van de veiligheidscoördinator. Kijk kritisch naar de route en denk goed na over gevaarlijke punten. Zorg dat je zowel de veiligheidscoördinator als eventuele inzet van waarschuwingsborden en verkeersregelaars vastlegt via de knop 'Veiligheidspunten' onder 'Mijn tochten' op NTFU.nl. Zo zorg je dat voor eventuele aansprakelijkheidskwesties alles goed is vastgelegd. Onveilige situaties breng je eenvoudig in kaart door een veiligheidspunt naar de locatie op de kaart te slepen. We hanteren de volgende punten:
  • Gevaarlijke verkeerssituaties: Op onoverzichtelijke kruispunten of drukke oversteken kunnen deelnemers in gevaarlijke situaties terecht komen met andere weggebruikers.
  • Steile afdalingen: Op steile afdalingen kunnen deelnemers hun controle over de fiets of het overzicht over het verkeer verliezen.
  • Technische route-elementen: Op mountainbikeroutes kunnen zich technische route-elementen zoals rockgardens, jumps of drop-offs bevinden die iets extra’s vragen van de techniek van deelnemers.
  • Slecht wegdek: Door onverwachte scheuren of gaten in het wegdek kan de veiligheid van deelnemers in gevaar komen.
• Heb je een gevaarlijk punt gemarkeerd? Dan schat je per gemarkeerd punt in welke maatregel je neemt. Dat kan een waarschuwingsbord, maar ook een verkeersregelaar zijn. 
• Je kunt vanwege de veiligheid de route het beste rechtsom laten lopen. Organiseer je een MTB-tocht die (deels) over een bestaande route gaat, rij dan altijd met de route mee.
• Zorg in relatie met de omvang van jouw evenement voor voldoende uitrusting, kennis en vervoerscapaciteit t.b.v. EHBO-taken. Bij veel deelnemers (> 1000) is het verstandig om de hulpdiensten (ziekenhuis, ambulance, politie) te informeren over het evenement i.v.m. mogelijke calamiteiten. Onder het kopje EHBO lees je meer over de voorzorgsmaatregelen die je dient te nemen. 
• Maak een risicoanalyse (zie dit voorbeeld) en kijk waar het verstandig is om verkeersregelaars of tochtbegeleiders in te zetten.
• Maak een telefoonlijst van alle vrijwilligers met hun functie en van de contactpersonen/ boswachters/beheerders van de terreinen waar je gebruik van maakt (zie dit voorbeeld)
• Zorg bij een mountainbiketocht voor een zone-indeling met een lengte van maximaal 5 kilometer (zie dit voorbeeld), zodat gestrande deelnemers gemakkelijk gelokaliseerd kunnen worden. Belangrijk is om de zones zo in te delen dat er goede aanrijroutes zijn voor de hulpdiensten (ambulance). Een andere optie is om de pijlen te nummeren, zodat bij een ongeval kan worden aangegeven bij welke pijl de persoon staat. De organisatie kan de hulpverlening dan naar de goede plek begeleiden.
• Geef vrijwilligers een routeplan, het telefoonnummer van de veiligheidscoördinator en het veiligheidsplan voor het wielersportevenement.

Op de dag zelf

• Hang op de startlocatie posters met de gedragscode voor racefietsers en/of de gedragscode voor mountainbikers. 
• Bij een NTFU-evenement is het dragen van een goedgekeurde valhelm verplicht, wijs de deelnemers daarop.
• Controleer het parcours vóór aanvang op (potentieel) gevaarlijke situaties en op de technische en fysieke moeilijkheidsgraad voor de deelnemers. Het kan namelijk zijn dat de moeilijkheidsgraad wijzigt door bijvoorbeeld vorst, regen, sneeuw of extreme warmte.
• Plaats bij gevaarlijke passages (oversteken, kruisingen, obstakels, afdalingen) minimaal twee waarschuwingstekens op zodanige afstand dat, rekening houdend met de plaatselijke omstandigheden en de verwachte snelheid van de deelnemers, voldoende reactietijd voorhanden is.
• Attendeer de deelnemers op veiligheidsaspecten zoals gevaarlijke weggedeelten, risicovolle verkeerssituaties, actuele weers- en terreinomstandigheden en last-minute routewijzigingen.
• Als je een mountainbiketocht organiseert kun je Bike Patrols inzetten, fietsers die de route rijden en hulpverlening kunnen bieden aan deelnemers.
• Controleer tijdens het evenement of alle borden, pijlen en/of linten nog aanwezig zijn.
• Evalueer je evenement zo spoedig mogelijk na afloop en maak een risicoanalyse. Deze kun je als leidraad gebruiken voor je volgende evenement.

Vekeersregelaars

Soms ben je verplicht om bij een evenement verkeersregelaars in te zetten. Als voor jouw evenement geen vergunning nodig is (evenement zonder bezwaar) dan kun je leden of vrijwilligers via een online opleiding van 30 minuten opleiden tot evenementenverkeersregelaar, je bent dan voor één jaar verkeersregelaar. Is er voor jouw evenement wel een vergunning nodig, dan bepaalt de vergunningverstrekker op basis van het verkeersplan of en waar verkeersregelaars nodig zijn. Soms is een vrijwillige verkeersregelaar voldoende, soms is het nodig om professionals in te huren.

Belangrijk: zorg dat vrijwilligers zijn opgeleid

We raden het af om leden of vrijwilligers zonder opleiding in te zetten als tochtbegeleiders. Dit omdat je dan (toch) het verkeer aan het regelen bent; zonder opleiding mag dit niet. Bij een ongeval kun je zelfs aansprakelijk gesteld worden, doe het dus niet! Verkeersregelaars met een opleiding zijn verzekerd voor algemene aansprakelijkheid via het NTFU verzekeringspakket.

Stichting verkeersregelaars Nederland

De opleiding tot verkeersregelaar wordt verzorgd door de Stichting Verkeersregelaars Nederland (SVNL), in opdracht van de politieacademie. 

Hoe word ik evenementenverkeersregelaar?

1. Voorafgaand aan een evenement moet je een vergunning of toestemming aanvragen bij de wegbeheerder. In samenspraak met de politie en gemeente(s) wordt het aantal professionele en/of vrijwillige verkeersregelaars bepaald en desgewenst opgenomen in de vergunning. 
2. Je meldt het evenement vervolgens aan via www.verkeersregelaarsexamen.nl en ontvangt, na goedkeuring, een toegangscode voor de instructie via de mail. Dit geldt voor de vrijwillige verkeersregelaars.
3. De organisatie en de vrijwillige verkeersregelaars registreren zich vervolgens op www.verkeersregelaarsexamen.nl, waarna je direct de opleiding kunt volgen. 
4. Als je slaagt ontvang je direct online je instructieverklaring: Gefeliciteerd, je bent nu verkeersregelaar! Let wel op: Je kunt pas worden ingezet nadat de gemeente je heeft aangesteld als verkeersregelaar.
5. Op de dag zelf moet je een officieel hesje dragen. Zorg ook dat je je kunt identificeren, de politie kan hier namelijk om vragen.
6. Professionele verkeersregels zijn in te huren via verschillende bedrijven. Houd er rekening mee dat hier wel kosten aan verbonden zijn. 

Ons advies: vraag minimaal 3 maanden voor je tocht de vergunning aan bij de gemeente en begin ruim op tijd met de instructie.

EHBO

Bij toertochten waar een vergunning voor nodig is, is het verplicht om minimaal 1 gecertificeerde EHBO'er per 750 deelnemers beschikbaar te hebben. Ook kan het zijn dat de vergunningverlener vraagt om een EHBO post. Deze post moet altijd bemand zijn door minimaal 1 EHBO'er en moet beschikking hebben over stromend water, de mogelijkheid om de handen te wassen en er moet een goedgekeurde verbandkoffer aanwezig zijn. Daarnaast moet de organisatie er over nagedacht hebben hoe de EHBO te vinden is (met bewegwijzering). 

Mobiele EHBO-posten

Als je een toertocht organiseert is een extra aandachtspunt de logistiek van mobiele EHBO-posten; vergeleken met evenementen die op één locatie plaatsvinden is dit een best ingewikkelde klus. Je weet immers nooit waar of wanneer een valpartij plaatsvindt. Het is handig als EHBO wagens regelmatig bij een controle-, pauze- en verzorgingspost zijn, omdat daar vaak een beroep wordt gedaan op verzorging van opgelopen verwondingen. Rij met de EHBO wagen altijd tegen de rijrichting in, zo kun je worden gewaarschuwd door deelnemers die een valpartij hebben gezien. De bemanning van een EHBO wagen moet natuurlijk redelijke kennis hebben van EHBO en de route. 

Gecertificeerde EHBO'ers

Het is mogelijk om externe professionals in te huren voor je evenement, hier zijn vaak wel kosten aan verbonden. Er bestaan plaatselijk ook EHBO verenigingen die hun diensten aanbieden op evenementen, dit is vaak een goedkopere of gratis optie.