Wanneer je foto's of video's zonder toestemming van de auteur of maker gebruikt op bijvoorbeeld je clubwebsite, ben je in overtreding van de auteurswet. Je hebt het auteursrecht op de foto geschonden en dat kan een hoop geld kosten. Op deze pagina vertellen we hoe je volgens de juiste regels een foto op je website kunt zetten, kunt gebruiken op social media of in een artikel kunt plaatsen.
De definitie van de term is als volgt: "Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld." (Artikel 1 Auteurswet).
Simpel gezegd betekent dit dat het auteursrecht de maker van een product, in dit geval een foto, beschermt tegen misbruik. De maker is namelijk de eigenaar van de foto (of tekening, of beeld, of schilderij, enzovoort) en alleen hij/zij/hen kan bepalen wat er met die foto mag gebeuren.
Zo kan de maker bepalen dat voor het gebruik van de foto’s die door hij/zij/hen gemaakt zijn, betaald moet worden. De fotograaf is de maker, en verdient zijn/haar/diens geld ermee. Dus wil je een foto gebruiken, dan moet je toestemming vragen aan de fotograaf. Ook maak je afspraken over het gebruik van de foto en bespreek je de kosten.
Door het maken van een foto of een ander werk, krijg je automatisch auteursrechten. Dat gaat vanzelf, je hoeft daar verder niets voor vast te leggen.
Naast het auteursrecht krijg je ook persoonlijkheidsrechten. Dit betekent dat de maker van de foto vermeld moet worden bij alle vormen van publicatie. Dit doe je bijvoorbeeld door middel van een caption onder een foto (zie onderstaand voorbeeld).
Dat geldt zowel voor een online publicatie zoals op je clubwebsite, maar ook voor offline plaatsingen in een krant of brochure. De fotograaf en dus de eigenaar van het beeld bepaalt ook of er aanpassingen gedaan mogen worden. Wil je een uitsnede van een foto maken of de kleuren aanpassen? Allemaal handelingen waar de auteur eerst toestemming voor moet geven.
Tekst gaat verder onder de foto.
© Ard Krikke, Fietssport
Gebruik je een foto van een fotograaf zonder toestemming, dan kun je door de maker, eventueel via de rechter, worden gedwongen het werk per direct te verwijderen. De maker eist vaak ook een schadevergoeding. In dit geval van de wielerclub of tochtorganisatie die de foto op een website heeft geplaatst.
Meerdere wielerclubs hebben inmiddels hiermee te maken gehad. De boetes variëren van 300 tot 3.000 euro. Het is dus belangrijk dat je als club heel voorzichtig omgaat met foto's die je niet zelf hebt gemaakt of hebt laten maken.
Een bureau of een agentschap - zoals ANP of Hollandse Hoogte - heeft de taak om onrechtmatig gebruik van foto's op te sporen. Daarvoor schakelen zij een bedrijf in, zoals Visual Rights Group. Dit bedrijf heeft software, dat online foto's met elkaar vergelijkt en zo onrechtmatig gebruik kan constateren.
Dit bedrijf neemt naast de opsporing ook de juridische afhandeling voor zijn rekening. Heb je als wielerclub of tochtorganisatie (onbewust) onrechtmatig een foto gebruikt, dan ontvang je een brief met een schikkingsvoorstel. Want ook als je niet wist dat je de foto niet mocht gebruiken, is dat toch onrechtmatig.
Wil je zeker weten dat de foto die je wilt gebruiken, ook mág gebruiken bij een artikel of op social media? Gebruik beeldmateriaal waarvan je zeker weet dat de fotograaf daarvoor toestemming heeft gegeven.